Βιογραφία

Ο John Vassos γεννήθηκε στα Σουλινά της Ρουμανίας το 1898. Τα παιδικά του χρόνια τα περνά στην Κωνσταντινούπολη. Σε ηλικία 13 ετών, δημιουργεί σκίτσα για πολιτική εφημερίδα που εκδίδεται στην Κωνσταντινούπολη, αλλά λόγω του αμφιλεγόμενου περιεχομένου των εικόνων του στο έντυπο εκδιώκεται από την Τουρκική κυβέρνηση. Ο πατέρας του τον φυγαδεύει με βρετανικό πλοίο και εκεί απασχολείται ως ναύτης γενικών καθηκόντων. Το 1919, μετά το τέλος του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου, εγκαθίσταται στη Βοστόνη. Πιάνει δουλειά ως καθαριστής τζαμιών και αργότερα ως δημιουργός πινακίδων, ενώ παράλληλα παρακολουθεί μαθήματα στο Fenway Art School με δάσκαλο τον John Singer Sargent. Στις αρχές του 1920 ξεκινά να δουλεύει ως βοηθός σκηνογράφου για την επιθεώρηση Ziegfeld Follies και την Boston Opera Company, και επιπλέον σχεδιάζει προωθητικό υλικό για τη δισκογραφική εταιρεία Columbia Records. Το 1924 μεταβαίνει στη Νέα Υόρκη, ανοίγει τη New York Display Company και παράγει σχέδια για πρεμιέρες ταινιών, περιοδικά όπως τα Vogue και Harper’s Bazaar, για βιτρίνες μαγαζιών της 5ης Λεωφόρου και για διαφημίσεις από μάρκες όπως οι Cammeyer shoes, Packard Cars, French Line, General Tires και Bonwit Teller. Το διάστημα αυτό έχει ήδη εξελίξει το προσωπικό του ύφος έκφρασης κάνοντας χρήση άσπρου και μαύρου γκουάς σε λεπτές διαβαθμίσεις, και δημιουργώντας σχέδια και μορφές με αιχμηρά σχήματα και οριοθετημένες άκρες. Παράλληλα παρακολουθεί μαθήματα στη σχολή Art Students League με δασκάλους τους George Bridgman και John Sloan. Συνεχίζει επίσης να δουλεύει ως σκηνογράφος για παραστάσεις του Billy Rose και να ζωγραφίζει τοιχογραφίες για κινηματογράφους όπως τα Rialto και Rivoli. Την ίδια χρονιά γνωρίζει τη γυναίκα του Ruth, η οποία είναι σχεδιάστρια μόδας. Το 1926 εικονογραφεί το πρόγραμμα για την παράσταση του έργου του Oscar Wilde Salome. Η συγκεκριμένη δουλειά στέκεται ως αφορμή για τη συνεργασία του με τις εκδόσεις E.P. Dutton, που του ανέθεσαν τον σχεδιασμό του ομότιτλου βιβλίου το 1927. Από το 1927 έως το 1935 εικονογραφεί πληθώρα βιβλίων, για μερικά από τα οποία αναλαμβάνει και καθήκοντα συγγραφέα. Ανάμεσα σε αυτά ξεχωρίζουν τα: The Ballad of Reading Gaol (1928), The Harlot’s House and Other Poems (1929), Contempo; This American Tempo (1929), Ultimo; An Imaginative Narration of Life Under the Earth (1930), Phobia (1931), Gray’s Elegy (1931), Kubla Khan (1933), Humanities (1935). Οι εικονογραφήσεις του, κυρίως σε άσπρο και μαύρο χρώμα, είναι επηρεασμένες από την αισθητική της εικόνας του κινηματογράφου ενώ παράλληλα ενσωματώνουν στοιχεία κυβισμού, art deco, κονστρουκτιβισμού και γεωμετρικής τέχνης. Στην επιλογή των θεμάτων του αντανακλώνται προβληματισμοί και αναζητήσεις που εκφράζουν την αμφιθυμία του απέναντι στις εξουσίες της μηχανοποίησης καθώς και τις ιδέες του σχετικά με την ψυχολογία του καταναλωτή και την εμπορευματοποίηση της σύγχρονης ζωής. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 ο Vassos παραμερίζει σταδιακά την ενασχόληση του με τα βιβλία, και αρχίζει να καταπιάνεται με τον βιομηχανικό σχεδιασμό, διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του κλάδου. Το 1928 σχεδιάζει την πρώτη πένα Lucite για την Waterman. Το 1933 ξεκινά η σαραντάχρονη συνεργασία του με την RCA Corporation της Αμερικής, όπου εργάζεται σε μια σειρά έργων όπως π.χ. τηλεοπτικά σετ, την πρώτη έγχρωμη τηλεοπτική κάμερα, ραδιόφωνα και φορητό φωνογράφο, ώστε να καταστήσει το ραδιόφωνο και την τηλεόραση προσβάσιμα σε εκατομμύρια Αμερικανούς. Σχεδιάζει επίσης περίπτερα για διάφορες διεθνείς εκθέσεις στην Αμερική, εσωτερικούς χώρους εστιατορίων, συσκευές κουζίνας, συσκευασίες για καταναλωτικά προϊόντα, και την περίφημη θύρα τουρνικέ Perey που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην έκθεση του Σικάγο το 1933. Το 1934, συγκαταλέγεται ανάμεσα στους δέκα πιο σημαντικούς σχεδιαστές στις ΗΠΑ στο περιοδικό Fortune, και το 1965 γίνεται ιδρυτικό μέλος του Industrial Designers Society of America. Το 1985 πεθαίνει στο Norwalk. Το 1995 εικονογραφήσεις του παρουσιάστηκαν στην έκθεση The Ardent Image: Book Illustration for Adults in America, 1920 – 1942, στο Ward M. Canaday Center στο Πανεπιστήμιο του Τολέδο και το 2016, εκδόθηκε βιβλίο για το έργο του με τίτλο John Vassos: Industrial Design for Modern Life από τον Danielle Shapiro και τις εκδόσεις University of Minnesota Press.

Μάρη Σπανουδάκη
Επιμελήτρια & Ερευνήτρια