Βιογραφία

Ο James Karales (Τζέιμς Καραλής) γεννήθηκε στο Canton του Οχάιο των ΗΠΑ στις 15 Ιουλίου 1930 σε μια οικογένεια Ελλήνων μεταναστών. Σπούδασε φωτογραφία στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο, όπου είχε εισαχθεί αρχικά με υποτροφία του μπάσκετ για να σπουδάσει ηλεκτρολόγος μηχανικός. Το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς του ανήκει στη φωτογραφία ντοκουμέντο και στο φωτορεπορτάζ. Στις ασπρόμαυρες, ανθρωποκεντρικές φωτογραφίες του καταγράφονται μεταξύ άλλων κοινωνικοπολιτικά γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορία των ΗΠΑ στις ταραγμένες δεκαετίες του 1950 και 1960.

Δημιούργησε τα πρώτα του φωτογραφικά δοκίμια το 1953 στο Οχάιο, με αντικείμενο την καθημερινή ζωή της ελληνοαμερικανικής κοινότητας του Canton, καθώς και τη ζωή των Αφροαμερικανών της περιοχής του Rendville. Όταν αποφοίτησε, το 1955, μετακόμισε στη Νέα Υόρκη, όπου για δύο χρόνια δούλεψε ως βοηθός του W. Eugene Smith, που τότε εργαζόταν στο πρακτορείο Magnum για το φωτογραφικό δοκίμιο της πόλης του Pittsburg. Ο Καραλής ζούσε με την οικογένεια του Smith, δίχως να αμείβεται, απασχολούμενος κυρίως στον σκοτεινό θάλαμο με την επεξεργασία και την εμφάνιση των φωτογραφιών. Οι αυξημένες απαιτήσεις του Smith εξέλιξαν σημαντικά τις δεξιότητες του Καραλή, που παράλληλα εμβάθυνε στο φωτορεπορτάζ. Ανάμεσα στις δικές του δουλειές εκείνης της περιόδου συγκαταλέγονται φωτογραφίες από τους οικείους των επιβαινόντων στο ιταλικό υπερωκεάνιο Andrea Doria, που ναυάγησε το 1956, να αναμένουν ανήσυχοι νέα για επιζώντες, πορτραίτα της εκδότριας περιοδικών μόδας Diana Vreeland, του W. Eugene Smith και της κόρης του Juanita και τοπία της Καλιφόρνια. Το 1957 ολοκλήρωσε στο Οχάιο το φωτογραφικό δοκίμιο του Rendville, μιας περιοχής ορυχείων, από τις ελάχιστες φυλετικά ενοποιημένες κοινωνίες των ΗΠΑ στα τέλη της δεκαετίας του 1950, που μέχρι και τον Εμφύλιο Πόλεμο υπήρξε καθοριστικής σημασίας στάση του «Υπόγειου Σιδηροδρόμου», ενός συγκεκαλυμμένου δικτύου διαφυγής Αφροαμερικανών σκλάβων προς τον Καναδά. Οι φωτογραφίες από το Rendville, στις οποίες αποτυπωνόταν μεταξύ άλλων η αρμονική συμβίωση λευκών και μαύρων πέρα από φυλετικά στερεότυπα και προκαταλήψεις, αποτέλεσαν το υλικό για την πρώτη ατομική έκθεση του Καραλή το 1958 στη γκαλερί Limelight της Helen Gee στο Greenwich Village. Την ίδια χρονιά δύο φωτογραφίες του από την ελληνοαμερικανική κοινότητα του Canton αγοράστηκαν από τον Edward Steichen, επιμελητή φωτογραφίας του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης. Το διάστημα 1958-1959 ανέλαβε για λογαριασμό της Weyerhaeuser Lumber Company να καταγράψει τις επιχειρήσεις υλοτομίας στο Όρεγκον.

Το ενδιαφέρον που συγκέντρωνε πλέον η δουλειά του Καραλή και οι συστάσεις του Smith οδήγησαν το 1960 στη συνεργασία του με το περιοδικό Look. Στις πρώτες αποστολές παρέμεινε επικεντρωμένος σε θέματα σχετικά με τους Αφροαμερικανούς και με το Κίνημα των Πολιτικών Δικαιωμάτων. Το 1960 φωτογράφησε τον Richard Adams, Αφροαμερικανό λογοθεραπευτή και κοινωνικό λειτουργό με τους λευκούς μαθητές του σε ένα δημόσιο σχολείο της Αϊόβα. Το διάστημα 1960-1961 βρέθηκε στις εκπαιδευτικές συνεδρίες παθητικής αντίστασης της Φοιτητικής Συντονιστικής Επιτροπής κατά της Βίας (Student Nonviolent Coordinating Committee ή SNCC) στην Ατλάντα της Τζόρτζια, καταγράφοντας Αφροαμερικανούς ακτιβιστές να προετοιμάζονται μέσω προσομοιώσεων σωματικής και λεκτικής κακοποίησης για τις επιθέσεις που θα αντιμετώπιζαν. Το 1962 ακολούθησε τον Martin Luther King Jr. στον Νότο απαθανατίζοντας ομιλίες, διαδηλώσεις και εξέχουσες μορφές του Κινήματος για τα Πολιτικά Δικαιώματα, όπως η Rosa Parks. Ξεχωρίζουν τα αυθόρμητα στιγμιότυπα που ο Καραλής τράβηξε στον προσωπικό χώρο του King, ύστερα από την πρωτοφανή κίνηση του ηγέτη να παραχωρήσει άδεια στον φωτογράφο να καταγράψει ιδιωτικές στιγμές με την οικογένειά του, με την οποία υπήρξε υπερπροστατευτικός. Σε ένα από αυτά εμφανίζεται ο King να εξηγεί στην επτάχρονη τότε κόρη του, Yolanda, ότι εξαιτίας των φυλετικών διακρίσεων δεν μπορούσε να επισκεφτεί ένα δημοφιλές πάρκο αναψυχής (Dr. Martin Luther King, Jr., with his daughter, Yolanda, 1962). Λίγα χρόνια αργότερα, τον Μάρτιο του 1965, ανέλαβε να καλύψει την Πορεία από τη Σέλμα στο Μοντγκόμερι για το δικαίωμα ψήφου στο πλαίσιο ενός ρεπορτάζ του Look για τη συμμετοχή του κλήρου στο Κίνημα των Πολιτικών Δικαιωμάτων («Turning Point of the Church»). Στοχαστική, διεισδυτική και απροκατάληπτη, η προσέγγιση του Καραλή στον αγώνα των Αφροαμερικανών αποτυπώνεται στο πορτραίτο του δεκαπεντάχρονου διαδηλωτή Lewis Marshall με το προσηλωμένο βλέμμα που σκιάζεται από την αμερικανική σημαία που τον περιβάλλει (Lewis Marshall Carrying U.S. Flag, Selma to Montgomery March for Voting Rights, 1965). Την τελευταία ημέρα της πορείας και λίγα λεπτά πριν την ολοκλήρωσή της, ο Καραλής απαθανάτισε ένα φαινομενικά ατελείωτο πλήθος διαδηλωτών με την αμερικανική σημαία στο κέντρο να προχωρά αποφασιστικά στην κορυφή ενός λόφου αψηφώντας την επερχόμενη θύελλα (Selma to Montgomery March for Voting Rights in 1965). Η φωτογραφία, μια αλληγορική εικόνα για τα εμπόδια που οι διαδηλωτές θα συναντούσαν στον δρόμο τους και το σθένος τους να τα αντιμετωπίσουν, θεωρείται μέχρι σήμερα εμβληματική για την ιστορία του Κινήματος των Πολιτικών Δικαιωμάτων και για την αμερικανική ιστορία συνολικά.

Το 1963 ταξίδεψε για πρώτη φορά στο Βιετνάμ, όπου θα επέστρεφε ξανά έως το 1967 για να καλύψει τη δράση των Ειδικών Δυνάμεων των ΗΠΑ. Φωτογράφησε σκηνές στρατιωτικής προετοιμασίας και μάχης, τη ζωή στα χωριά, στα νοσοκομεία, στα στρατόπεδα αιχμαλώτων και προσφύγων, καθώς και τα παιδιά του πολέμου, όπως το μικρό αγόρι που κοιτά κατάματα τον φακό κουβαλώντας στην πλάτη του ένα μωρό μέσα σ’ ένα αυτοσχέδιο υφασμάτινο μάρσιππο (Vietnam, 1963). Από το 1969 και για τα επόμενα χρόνια θα φωτογραφήσει τις υποβαθμισμένες γειτονιές της Κάτω Ανατολικής Πλευράς του Μανχάταν: παιδιά να παίζουν, νεαρούς να διασκεδάζουν, αλλά και τις φυλετικές διακρίσεις, τις προσπάθειες καθαρισμού των εγκαταλελειμμένων κτηρίων και τον αιδεσιμότατο Bruce Ritter, ιδρυτή του καταφυγίου έφηβων αστέγων, Covenant House.

Το 1971 το περιοδικό Look ανέστειλε τη λειτουργία του. Έκτοτε o Καραλής συνεργάστηκε ως ελεύθερος επαγγελματίας με άλλα δημοφιλή περιοδικά και εφημερίδες, όπως τα Saturday Review, Life και Money. Το 1975 παντρεύτηκε την ελβετικής καταγωγής Monica Karales με την οποία απέκτησε τέσσερις γιούς. Κατοικούσε στο Croton-on-Hudson στη Νέα Υόρκη έως τον θάνατό του από καρκίνο το 2002.

Φωτογραφίες του έχουν εκτεθεί στο Nelson-Atkins Museum of Art, στην National Academy of Design, στο Gibbes Museum of Art, στη Rebekah Jacob Gallery, στη Howard Greenberg Gallery και αλλού. Υλικό της δουλειάς του περιλαμβάνεται σε ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές και αρχεία, ενδεικτικά: Duke University, International Center of Photography, High Museum of Art, Kennedy Museum of Art, Museum of Modern Art και Library of Congress (αρχεία του περιοδικού Look). Η Πορεία από τη Σέλμα στο Μοντγκόμερι, 1965 βραβεύτηκε από τον National Press Photographers Association και επιλέχθηκε από το National Endowment for the Humanities ως μια από τις 40 εικόνες του προγράμματος Picturing America που απεικονίζουν την αμερικανική ιστορία μέσω της τέχνης. Ο Καραλής έλαβε επίσης τα βραβεία Overseas Press Club Award και Picture of the Year. Για το έργο του κυκλοφορούν οι εκδόσεις: Julian Cox, Rebekah Jacob, Monica Karales, Controversy and Hope: The Civil Rights Photographs of James Karales, Columbia, South Carolina: University of South Carolina Press, 2013 καιSam Stephenson, Howard Greenberg, Vicki Goldberg, James Karales, Göttingen: Steidl, New York: Howard Greenberg Gallery, 2014.

Ξένια Γιαννούλη
Ιστορικός Τέχνης