Βιογραφία

Ο Νικόλας Βλαβιανός γεννήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1929 στην Αθήνα, πόλη με βαθιές ρίζες στην κλασική κληρονομιά και την καλλιτεχνική παράδοση. Το 1948 εισήχθη στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ακολουθώντας μια πορεία που φαινόταν να τον οδηγεί στη νομική επιστήμη. Ωστόσο, το πάθος του για την τέχνη αποδείχθηκε ισχυρότερο. Μετά την ολοκλήρωση της στρατιωτικής του θητείας, εγκατέλειψε τις νομικές σπουδές για να αφιερωθεί ολοκληρωτικά στη ζωγραφική.

Το 1956, ο Βλαβιανός μετακόμισε στο Παρίσι, όπου σπούδασε στην Académie de la Grande Chaumière υπό την καθοδήγηση του διακεκριμένου γλύπτη Ossip Zadkine. Εκείνη η περίοδος υπήρξε καταλυτική για τη διαμόρφωση του καλλιτεχνικού του ύφους. Ταξίδεψε σε χώρες όπως το Βέλγιο, η Ολλανδία, η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία, αντλώντας έμπνευση από τη σύγχρονη γλυπτική και εμπλουτίζοντας τη δική του εικαστική γλώσσα.

Ήδη από το 1958, ο Βλαβιανός άρχισε να διερευνά ένα νέο θέμα, το Wings/Flight. Αυτό το μοτίβο, σύμβολο ελευθερίας, υπέρβασης και κίνησης, έγινε ένα από τα επαναλαμβανόμενα στοιχεία στο έργο του. Οι γλυπτικές του συνθέσεις εκείνης της περιόδου χαρακτηρίζονται από τη δεξιοτεχνική χρήση του συγκολλημένου σιδήρου—ενός υλικού που, παρά τη στιβαρότητά του, στα χέρια του Βλαβιανού αποκτούσε μια σχεδόν αέρινη ελαφρότητα. Το 1961 πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών. Τα έργα του, με κλειστές, συμπαγείς κατασκευές από σίδηρο, αντλούσαν έμπνευση από την αρχαία ελληνική γλυπτική, διατηρώντας όμως έναν έντονα σύγχρονο χαρακτήρα.

Ο Βλαβιανός απέκτησε το πρώτο του εργαστήριο στο Σάο Πάολο, το 1962, και ανέπτυξε μια γλυπτική γλώσσα βασισμένη στη δυναμική σύνθεση και στη χρήση βιομηχανικών υλικών—καρφιών, μηχανικών εξαρτημάτων και συγκολλημένων μεταλλικών όγκων. Το έργο του γινόταν όλο και πιο εκφραστικό, αναδεικνύοντας έναν διαρκή πειραματισμό με τη σύζευξη οργανικών και μηχανικών στοιχείων.

Το 1964 γνώρισε τη ζωγράφο Τερέζα Ναζάρ από την Αργεντινή, η οποία έμελλε να γίνει η σύντροφός του στη ζωή και στην τέχνη και με την οποία απέκτησε δύο παιδιά, την Myrine Evangelia και τον Gabriel Charilao. Ο γάμος τους το 1965 συνέπεσε με μια σημαντική στροφή στην καλλιτεχνική του προσέγγιση: δημιούργησε μικρών διαστάσεων ανθρωπόμορφα γλυπτά, τα οποία ονόμασε Personages. Χρησιμοποιώντας αλουμίνιο, χαλκό, ανοξείδωτο χάλυβα και βιομηχανικά απομεινάρια, ο Βλαβιανός ανέπτυξε ένα έντονα εξπρεσιονιστικό ύφος.

Το 1969 ξεκίνησε τη διδακτική του σταδιοδρομία στη Σχολή Εικαστικών Τεχνών του Ιδρύματος FAAP, όπου δίδαξε Three-Dimensional Expression. Ο Βλαβιανός υπήρξε πρωτοπόρος, καθώς ενθάρρυνε τους μαθητές του να εξερευνήσουν νέες τεχνικές και υλικά. Τη δεκαετία του 1990, εισήγαγε τη σειρά γλυπτών Magic Machines, όπου χρησιμοποίησε ανοξείδωτο χάλυβα και ορείχαλκο για να δημιουργήσει έργα που εξερευνούσαν τη σχέση μεταξύ τέχνης και λειτουργικότητας, συσχετίζοντας τα με αντικείμενα καθημερινής χρήσης.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του, ο Βλαβιανός συμμετείχε σε δεκάδες ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, αποσπώντας διεθνείς διακρίσεις. Το 1961 τιμήθηκε με βραβείο από το Ελληνικό Υπουργείο Παιδείας και ταξίδεψε ως μέλος ομάδας Ελλήνων καλλιτεχνών στην VI Sao Paolo International Biennial. Έχει λάβει το 2^ο Βραβείο Γλυπτικής στο 1^st Esso Salon for Young Artists στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Rio de Janeiro και το 1^ο Βραβείο Γλυπτικής στο XX Fine Arts Municipal Salon στο Belo Horizonte City Council Museum of Art. Το 1966 διακρίθηκε στην I Visual Arts National Biennial στο Salvador, παρουσίασε έργα του στην IX Sao Paulo International Biennial του 1967 και απέσπασε το Α’ Βραβείο στην III Small Sculpture International Biennial στη Βουδαπέστη (1975) κ.ά.

Το έργο του αποτελεί έναν στοχασμό πάνω στην ένταση μεταξύ βαρύτητας και ελαφρότητας, ύλης και κίνησης. Όπως εύστοχα περιέγραψε ο ιστορικός τέχνης Joan Marter, «τα γλυπτά του Βλαβιανού είναι γεμάτα εσωτερικές αντιθέσεις και αποτυπώνουν τις διαρκώς μεταβαλλόμενες διαδικασίες που χαρακτηρίζουν κάθε πτυχή της ζωής». Ο Νικόλας Βλαβιανός, κληρονόμος του «σιδερένιου αίματος» των Ελλήνων, έδωσε μορφή στο μέταλλο με τρόπο που το έκανε να πάλλεται από ζωή. Παρέμεινε πάντοτε ένας ανήσυχος δημιουργός, αλάνθαστος και συνάμα αυθεντικός, αναζητώντας την ισορροπία ανάμεσα στο υλικό και το άυλο, τη σταθερότητα και την πτήση.

Γεωργία Δημοπούλου
Κλασική Φιλόλογος – Επιμελήτρια

Πηγή: Οι πληροφορίες και το φωτογραφικό υλικό του κειμένου προέρχονται από το βιβλίο Vlavianos: A práxis da escultura / The praxis of sculpture των Walter Zanini και Olivio Tavares de Araujo, που εκδόθηκε από την Editora Globo το 2001 (ISBN: 8525033197).